door René van Hasselaar
Het is weer tijd voor een aflevering van ons zeer onregelmatige feuilleton comics en ... Deze keer heet de aflevering niet comics en games, maar comics en computergames. De belangrijkste reden voor dit subgenre is vrij simpel. Ik weet redelijk wat af van de diverse computerspelletjes die over comic figuren zijn gemaakt en weinig tot niets over bordspellen en trading card games die over comic figuren zijn gemaakt. Ik laat dit gaarne over aan een ander.
Toen de computer game industrie zich begon te ontwikkelen van een thuisbedrijf van hobbyisten die zelf spelletjes maakten en verspreiden tot een serieuze bedrijfstak met managers die in dure lease auto’s rondreden kwam het begrip licentie voor het eerst opzetten. De allereerste spelletjes die werden gemaakt hadden figuren tot hoofdpersoon die totaal onbekend waren. Sommigen werden jaren later tot iconen verheven (zoals Mario, de hoofdpersoon uit de originele Donkey Kong), de meeste (Chuckie Egg) waren al gauw weer van het toneel verdwenen. De managers bedachten echter dat als de hoofdpersoon bekend was het aantal potentiële klanten veel hoger zou liggen. Naast de zeer populaire tie-in met films (Star Wars) en tv series (Robin Hood) kwamen al gauw de superhelden in beeld. Hun kleurrijke uiterlijk en vreemde krachten leenden zich prima voor een computer spelletje.
In de begintijd waren er uiteraard alleen games met Marvel en DC figuren in de hoofdrollen. De overige uitgeverijen hadden of figuren die niet interessant waren of waren niet rijp voor allianties met grote software houses. In die begintijd waren er twee software houses die boven de meute uitsprongen met hun spelletjes, Adventure International en Paragon Software.
Adventure International was het zeer succesvolle bedrijf van Scott Adams. Het maakte computer adventures (dit waren spellen waarbij je een tekening kreeg met een beschrijving van waar je was en wat je zag, jij moest dan intikken wat de hoofdpersoon moest doen.) en behoorde tot de vijf succesvolste adventure game companies ter wereld. Samen met Marvel begon Scott Adams aan de Questprobe serie. Dit zou een comic serie van twaalf delen worden met bij elk deel een computer adventure. Als je alle adventures opgelost had kreeg je een speciale code. Wat je daar mee moest doen is nooit duidelijk geworden want de computer markt stortte in en na deel drie ging Adventure International failliet. Ondanks dit alles is Questprobe een van de beste voorbeelden van comics en computer games. Er was interactie tussen de comic en de adventure, de adventure ging ergens verder waar de comic ophield, er werd een nieuw figuur (de Chief-Examiner) gecreëerd die in comic en adventure optrad en belangrijkste van alles, Marvel dacht mee en werkte mee aan de adventure. Zo ging deel een over de Hulk, deel twee over Spider-Man en deel drie over The Thing en The Human Torch. De tekeningen in het spel waren van de tekenaars die ook de comics maakten. Zo was de Spider-Man adventure voorzien van tekeningen van John Romita. Ook de tegenstanders waren de ‘normale’ tegenstanders van de figuren. Zo kwam Spider-Man Mysterio, The Sandman, Madame Web en The Lizard tegen in zijn spel.
De tweede grote software naam in de begintijd was Paragon Software. Zij maakten meer traditionele actie spelletjes waarin je een (of meer) Marvel helden was. Zo was daar Spider-Man en Captain America in Dr. Doom’s revenge, The Punisher en twee X-Men games, Madness in Murder World en Fall of the Mutants. Hun grootste succes was echter The Amazing Spider-Man. Dit was een schitterend gemaakt spel waarin je als Spider-Man de gekidnapte Mary-Jane uit de klauwen van Mysterio moest redden. Je moest gebruik maken van alle gaven van Spider-Man (over plafonds kruipen, afvuren van je web) om verder te komen. De helft van het beeld bestond uit een Spider-Man tekening van Todd McFarlane die bijhield hoeveel levenskracht je nog had.
De meeste DC spelletjes werden uitgebracht door Ocean Software en Data East software. In tegenstelling tot Marvel heeft DC nooit veel computer games gehad. De reden... Ik heb geen idee, misschien heeft het te maken dat DC onderdeel van het Warner Bros concern is? Jullie gok is net zo goed als de mijne. De bekendste zijn wel Batman The Caped Crusader en Batman The Movie. Beide maakten gebruik van film licenties en niet van comics licenties. Dit waren standaard platform spelletjes die, in tegenstelling tot de Marvel games, weinig indruk achter lieten.
Alhoewel het niet legaal is kun je alle hierboven genoemde spellen op het web terugvinden, Dus diegenen die hun comic verzameling echt compleet willen maken of hun hang naar nostalgie willen vervullen kunnen hun browsers opstarten.
Dit alles brengt ons richting het heden. Marvel heeft tegenwoordig een eigen computer afdeling, Marvel Software Company. Deze brengt echter geen eigen spelletjes uit maar extra pakketten bij al bestaande spellen. Zo is er een uitbreidingsset van Quake waardoor je uit de X-Men kunt kiezen in plaats van voor de normale figuren. DC is nog steeds op hetzelfde peil als tien jaar geleden. Ze hebben nog steeds geen eigen software label. Er zijn echter enige nieuwe spelers in het spel gekomen. Met name de diverse Image studio’s flirtten met spelletjes bedrijven en in een geval heeft een software huis een eigen comic label opgericht.
Begin jaren negentig kwamen er comic titels van Nintendo figuren (o.a. Legend of Zelda) op de markt door een onbekende maatschappij, Voyager Communications. Dit groeide al snel uit tot het succesvolle Valiant Comics. De Nintendo comics werden al snel geschrapt maar een aantal jaren later kocht Acclaim software Valiant op, met als enig doel de populariteit van de comic figuren te gebruiken om video spelletjes te gaan maken met deze figuren in de hoofdrol. Voor het eerste spel uitkwam stortte de comic markt echter in en kon er geen gebruik van de populariteit van de comics gebruik gemaakt worden. Ondanks dit feit werd Turok een van de meest succesvolle games van de laatste jaren. Helaas maakte Acclaim geen gebruik van Turok II om te proberen de comics onder de aandacht van het games publiek te brengen. Op dit moment proberen zij dit echter weer goed te maken. De Valiant lijn is voor de derde maal opgestart en men probeert gebruik te maken van het nieuwe Shadowman spel en het binnenkort te verschijnen Armorines spel om de comics beter te laten verkopen.
Iemand die volledig de omgekeerde weg bewandeld is software maker Eidos. Hun uiterst succesvolle computer figuur Lara Croft (uit de Tomb Raider spelletjes), werd in samenwerking met Top Cow gelanceerd in een Witchblade Tomb Raider comic. Deze special was zo succesvol dat er een tweede special volgde en een Tomb Raider serie. Een van de belangrijkste dingen die een comic wel kan en een spel niet is het uitdiepen van een personage. De diepere drijfveren van een figuur haal je niet uit een actie spelletje maar wel uit een comic. En aangezien Eidos tegenwoordig een belang heeft in Top Cow kunnen zij op deze manier zowel de belangstelling voor Lara Croft verbreden als het water testen voor nieuwe games.
Als je in de ontwikkeling in de loop der jaren bekijkt is het plaatje bijna 180 graden gedraaid. Waren de comic uitgeverijen in de begintijd alleen maar bedrijven die hun figuren verkochten aan anderen om spelletjes te maken, zijn ze nu of eigenaar van een eigen spelletje divisie of (gedeeltelijk) overgenomen door software houses. Hoe deze integratie zich in de toekomst voortzet is koffiedik kijken, maar de kans dat je in de toekomst comics op cd gaat kopen begint steeds groter te worden.