Comics en... boeken

Na de link gelegd te hebben tussen de comics en de film en de comics en de muziek is het nu de beurt aan wat je de meest logische combinatie zou kunnen noemen, namelijk comics en boeken. Beide zijn er tenslotte om te lezen. Als we het grootste verschil tussen de twee media (comics hebben plaatjes en boeken hebben die meestal niet) vergeten, zijn er grote overeenkomsten tussen boeken en comics. Beide handelen namelijk over een (fantasie) wereld en de personen die die wereld bevolken.

Er is echter een heel groot verschil tussen boeken en comics. Boeken zijn meestal op zichzelf staande romans. Na dit verhaal is de wereld afgesloten en gaat de schrijver, voor zijn volgende boek, een andere wereld bedenken. Er zijn uiteraard genoeg uitzonderingen te bedenken zoals de Amber serie van Roger Zelazny, de Dragon World boeken van Anne McCaffrey en de Honor Harrington verhalen van David Weber. In al deze gevallen gaat het echter om de wereld van een schrijver of schrijfster. In comics daarentegen gaat het om een samenhangend geheel, een universum, waarin allerlei figuren leven die elkaar ontmoeten en op elkaar reageren, zowel in hun eigen series als in series van een ander figuur. Daarnaast zijn er voor al deze series een heleboel verschillende schrijvers.

Als een comic schrijver de overstap naar boeken merkt zie je dan ook meestal dat hij wat van de bagage uit zijn comic verleden meeneemt. Nadat Chris Claremont met grote ruzie bij Marvel vertrokken was schreef hij een SF boek met als titel First Flight. Dit ging over een sterke vrouw die zichzelf in een mannen wereld moest bewijzen, een Claremont stereotiep. Al gauw volgde er een tweede en een derde deel. Kortom: het bekende comic trucje. Begin een serie en met mazzel heb je een grote fanschare die trouw elk deel koopt en je kostje is gekocht. Helaas voor Claremont ging deze vlieger niet op en na drie delen werd de wereld van luitenant Shea (definitief) verlaten. Een andere schrijver, Jim Starlin, heeft ook enkele romans geschreven, maar ook deze hebben geen grote successen gekend. In tegenstelling tot bv. Peter David was het medium van de roman kennelijk te onbekend en/of moeilijk voor hem zodat hij zich weer op de comic en reclame wereld heeft geworpen.

Er zijn mensen die wel met succes de wereld van de plaatjesloze verhalen zijn ingedoken. Zoals de al genoemde Peter David, een schrijver die regelmatig wisselt tussen de twee vormen, comics en romans. Naast zijn comics heeft hij onder andere diverse Star Trek romans geschreven en een boek over de Hulk. David is echter een buitenbeentje in de comic wereld. Hij schrijft namelijk comics, boeken, artikelen, columns en scripts voor tv series. Een tweede voorbeeld is Neil Gaiman, iemand die het niets uitmaakt wat hij schrijft. De man is een rasverteller in hart en nieren en of het om een comic, film, tv serie boek of wat dan ook draait maakt hem niets uit.

Daarnaast neemt een schrijver van romans af en toe een uitstapje naar de comic wereld. Zo schreef Larry Niven de Green Lantern special Ganthet's Tale, Andrew Vachss het Batman, The Ultimate Evil verhaal Erich von Lustbader het Catwoman verhaal The Last Angel. Ook de bekende SF auteur Harlan Ellison maakte diverse uitstapjes in de comic wereld.

Naast het overstappen van auteurs heb je het tegenovergestelde, figuren die van het ene medium naar het andere gaan. Marvel brengt bijvoorbeeld regelmatig een boek uit met een verhaal over een comic figuur. Zo zijn er de laatste jaren romans over onder andere de Hulk en Spider-Man verschenen. Deze boeken verkopen redelijk maar zijn geen bestsellers. Het worden er dan ook elk jaar minder. Een van de weinige gunstige uitzonderingen hierop was The Life Story of The Flash van DC, een boek op comic formaat met pagina grote tekeningen, geschreven door Mark Waid. De reden dat het een succes was is waarschijnlijk de combinatie van een populaire schrijver, het comic formaat van het boek en het feit dat er tekeningen instonden. De kans is dan ook groot dat er in de toekomst meer van dit soort boeken gaan verschijnen.

Er komen ook vaak comic bewerking van boeken uit. Dit zijn, bijna, altijd bewerkingen in prestige formaat. De meeste zijn niet erg succesvol omdat de comic lezer huiverig staat tegenover iets dat hij niet kent en dat vrij duur is, en de lezer van de boeken zijn eigen fantasie, die hij tijdens het lezen van het boek opgebouwd heeft, niet wil confronteren met de realiteit van een tekenaar. Voorbeelden hiervan zijn bewerkingen van de eerste twee Amber boeken, Nine Princes in Amber en The Guns of Avalon door DC, The Hitchhikers Guide to the Galaxy en The Restaurant at the End of Time door DC, Dragonflight door Eclipse en The Hobbit door Eclipse. Het bekendste voorbeeld in deze categorie is echter de Illustrated Classics serie. Comic bewerkingen van beroemde boeken zoals Huckleberry Finn van Mark Twain en Treasure Island van Robert Louis Stevenson. Deze, oorspronkelijk uit de zestiger jaren stammende serie, was een groot succes met honderden verschenen titels. De laatste reïncarnatie, door Acclaim is echter gigantisch geflopt, wat bewijst dat je niet eindeloos oude successen kunt recyclen.

Een serie die de overstap van boeken naar comics heeft gemaakt is Wild Cards. De Wild Cards serie is eigenlijk een reeks boeken die op comic gebaseerd is. De eigenaar van het concept, George R.R. Martin, bedacht een wereld waarin tijdens de tweede wereld oorlog een buitenaards ras een gifgas op wierp. Dit gas doodde een groot deel van de bevolking, liet een aantal onaangetast, veranderde een deel in Jokers, gruwelijk gemuteerde mensen, en veranderde een klein deel in Aces (superhelden). Tegen deze achtergrond liet hij diverse schrijvers verhalen vertellen met een aantal verschillende figuren in de hoofdrollen. Het grote verschil met comics was dat de figuren ouder werden, de serie begon in de jaren 40 en is inmiddels in het heden aangeland. Iets wat de serie, voor mij, veel verrassender maakt dan welke comic serie dan ook is de sterfelijkheid van de figuren. Iedereen kan doodgaan, en een aantal van mijn favorieten is dan ook van het toneel verdwenen. Op een gegeven moment gaf Marvel een Wild Cards mini serie uit onder het Epic label. Helaas had Epic op dat moment geen al te beste reputatie en de serie flopte dan ook. Momenteel zitten de boeken ook in het slop, de laatste delen verkochten niet best meer (de verhalen waren dan ook een stuk minder geworden) en er is, op dit moment, dan ook geen uitgever in geïnteresseerd. Ik kan iedereen echt aanbevelen Wild Cards I te kopen. Wie weet ben je ook geïnteresseerd in de avonturen van de Sleeper, Dr. Tachyon, Jumping Jack Flash en veel, erg veel, anderen.

Door het succes van Wild Cards werden deze shared universe concepten plotseling erg populair. Zo werd er een poging gedaan Stan Lee's populariteit uit te buiten door zijn naam prompt op de covers van de Riftwar boeken te zetten. Iets dat geen hulp bood voor de verkopen. SF schrijver Larry Niven liet andere mensen verhalen schrijven tegen de achtergrond van zijn Man/Kzin oorlogen en Jerry Pournelle verbond zijn naam en een van zijn concepten aan de Warworld boeken. Na de dood van Keith Laumer werd zijn universum met de Bolo's (een soort zelfdenkde tanks) ook tot serie verheven. Op dit moment zijn echter bijna alle shared universe concepten op sterven na dood. Ook de boeken wereld lijdt onder het feit dat de lezers steeds minder tijd en geld hebben en dus steeds kieskeuriger worden waar zij deze schaarse middelen aan zullen besteden.

Zoals blijkt is de kruisbestuiving tussen comics en boeken de laatste jaren flink aan het afnemen. Of deze trend gekeerd wordt is zeer twijfelachtig. De comic lezers minderen elk jaar verder in aantal, maar ook het aantal boeken lezers wordt elk jaar kleiner. Een van de manieren om de trend te keren is als meer comic lezers boeken gaan lezen en meer boeken lezers aan comics beginnen. Misschien is dit stukje voor jouw de aanzet om een boek te pakken?