In ons gebruikelijk interview hebben wij deze keer een geboren en getogen New Yorker (Brooklyn om precies te zijn) die, volgens eigen zegge, zo lang geleden geboren is dat de datum totaal niet relevant meer is. Aangezien hij in al zijn jaren in de comic industrie duizenden verhalen geschreven heeft zijn er meer dan genoeg zaken om over te praten.

Marv, een hoop van de nieuwe comic makers geven aan dat zij beïnvloed zijn door de vorige generatie, aangezien jij tot die vorige generatie behoord, wat zijn jouw invloeden?
Ik ben niet met comics begonnen, maar ik ben door de tv verslaafd geraakt. Toen ik als kind een episode van de Superman serie zag lieten ze op het einde zien dat de serie gebaseerd was het figuur uit Action Comics. Meteen daarna liep ik de deur uit en kocht mijn eerste comics. De rest zoals ze zeggen behoort tot de geschiedenis. Van die tijd dateren mijn drie favoriete figuren; Superman, Adam Strange en The Spirit. Ook mijn favoriete comic makers stammen uit die tijd, Will Eisner, Harvey Kurtzman, Robert Kanigher en Stan Lee.

Als je tussen deze drie figuren mocht kiezen, welke zou je dan eens onder handen willen nemen?
Dat is geen moeilijke vraag. Superman uiteraard. Ik zou hem terug willen brengen als het soort personage dat hij in 1938 was, maar dan wel met een 90'er jaren draai eraan.

Als je een tekenaar mocht uitkiezen voor deze zaak wie zou je dan kiezen?
Ik zou of met Gene Colan of met George Perez willen werken. Dit zijn de twee mensen met wie ik in mijn carrière het prettigst heb samengewerkt. Aan de andere kant zou ik ook best wel een wat willen doen met iemand van de huidige generatie tekenaars. Todd McFarlane, Jim Lee, Andy Kubert, Adam Kubert of John Romita jr.

Hoe ben je aan je eerste werk als comicschrijver gekomen?
Ik ben als fan begonnen. Ik maakte verschillende fanzines en heb daarnaast een Blackhawk script geschreven dat ik naar een editor van DC stuurde. Helaas voor mij heeft die man het script nooit gelezen dus dat werd niks. Een andere DC editor las echter mijn fanzines en vroeg mij om een verhaal voor House of Mystery te schrijven. Op datzelfde moment werd mijn Blackhawk script gevonden door de opvolger van de originele editor. Hij kocht het meteen en ik had mijn eerste twee verhalen verkocht.

Je eerste opdracht was een horrorverhaal, een prima overstapje naar je bekendste werk voor Marvel, Tomb of Dracula. Jij hebt jarenlang een aantal prachtige verhalen neergezet, samen met Gene Colan en Tom Palmer. Hoe hielden jullie dat vol?
Een van de fijnste dingen in die tijd was het gebrek aan controle. We mochten doen en laten wat we wilden en dat is de reden dat de serie zo leuk was en bleef.

Jaren later maakten jullie een nieuwe Dracula serie voor Marvel. Kun je daar iets meer over vertellen?
We probeerden iets van de magie van vroeger terug te brengen, maar we hadden een heel groot probleem, Marvel bepaalde wat we moesten doen. Het verhaal dat ik geschreven had werd zo ontzettend veranderd dat ik niets meer van mijn eigen woorden terug zag. Dit is een van de slechtste schrijvers ervaringen die ik ooit gehad heb. Alhoewel, er zijn meer vervelende dingen gebeurt met Dracula. Zo is er een Japanse film geweest die gebaseerd was op de laatste twee jaar van Tomb of Dracula. Gene Colan en ik hebben er geen cent van gezien en we hebben ook geen enkele erkenning van de filmmaatschappij gehad. Alleen op de Franse video versie worden Gene en ik vermeld als scheppers van de verhalen.

Op dit moment verschijnt een ander Dracula verhaal van jou en Gene Colan bij Dark Horse. Kun je daar iets over vertellen?
Mike Richardson, de baas van Dark Horse, vroeg me of ik samen met Gene Colan een Dracula verhaal wilde maken. Ik was niet helemaal zeker of ik het wel wilde maar ik vond het toch wel de moeite waard om het te proberen. Mijn bedoeling was om een Dracula te creëren die 100% anders was dan de Dracula die ik vroeger schreef. Wat dit makkelijk maakte was het feit dat ik alles met het oude figuur had gedaan dat ik wilde doen. Mijn verhalen voor dat figuur waren op. Het bleek erg makkelijk te zijn om dit verhaal te schrijven, er waren zoveel onontgonnen gebieden. Ik heb, denk ik, een aantal goede bijfiguren geschapen en mijn benadering van Dracula vind ik ook beter dan vroeger. Wat ook meespeelt is dat mijn huidige schrijfstijl beter en compacter is dan vroeger. Kortom, ik ben erg te spreken over dit verhaal.

Je bent nogal een horror schrijver want voor DC maakte je vervolgens Nightforce. Kun je de verschillen en overeenkomsten met Tomb of Dracula aangeven?
De enige overeenkomst tussen de twee series was dat ik het schreef en dat Gene Colan het tekende. Tomb of Dracula was een superhelden/horror comic, met een doorlopend verhaal. Nightforce was een verzameling van kortere verhalen en had, wat mij betreft, een heel ander niveau. Het was volwassener. Jaren later maakte ik een tweede Nightforce serie voor DC. Deze duurde helaas maar twaalf deeltjes. Dat kwam, denk ik, voornamelijk door het feit dat er steeds andere tekenaars aan werkten. Ik was wel heel tevreden over mijn verhalen.

Nightforce is geen apart geval. De ene na de andere serie wordt gestopt, sommigen zelf voordat er een deel in de winkel ligt. Wat vind jij van de huidige staat van de comic industrie?
Toen ik begon was het de normaalste zaak van de wereld dat een comic een eigen publiek moest vinden. Volgens de marketing mensen had elke serie zes nummers nodig om bekend te raken bij het publiek. Als de huidige manier van werken ook in de jaren 80 was gehanteerd dan waren de Teen Titans meteen gestopt, de verkoop ging namelijk bij nummer twee tot en met vijf bij elk nummer achteruit. Pas bij nummer zes gingen we meer verkopen. Ik weet bijvoorbeeld dat mijn Man Called AX serie al bij deel twee gestopt werd (alhoewel we het verhaal af mochten maken dat tot nummer acht doorliep). Deze manier van werken geeft nieuwe series geen kans. Toen het bericht rondging dat A Man Called AX zou stoppen begon niemand meer aan de serie, alleen de mensen die de eerste twee nummers goedvonden bleven. Ik vind, dat als je een comic uitgeeft je de serie minstens een jaar lang de kans moet geven om een eigen publiek te vinden.

The Man Called AX kwam oorspronkelijk uit bij Bravura. Een label dat door jou en enkele andere collega's werd opgezet. Helaas ging Bravura snel ten onder, hoe kwam dat?
Bravura was een nobel experiment dat een probleem had. Toen wij begonnen begon de instorting van de comic markt. Daardoor had Bravura geen enkele kans.

Komt AX nog terug?
Ik hoop van wel. AX is een combinatie van John Woo (een geweldige regisseur) actiefilms en een onderliggend science fiction thema. AX ziet eruit als een actie comic maar er zit een dieper verhaal onder. Ik weet eigenlijk niet of de lezers dat wel doorhadden. Misschien trok ik alleen de actie fanaten en waren zij teleurgesteld dat het verhaal niet helemaal was wat zij dachten. In ieder geval hoop ik dat de serie terugkomt want ik vond het ontzettend leuk om te schrijven.

Je klinkt vrij negatief. Denk je dat er in de huidige comic markt nog plaats is voor ‘leuke’ series zoals jouw Nova serie uit de jaren 70?
Ik deed Nova om de horror van Dracula te compenseren met humor. Helaas verkocht Nova niet erg best. Ik vind het erg leuk om ‘simpele’ verhalen te vertellen. Ik ben eigenlijk een comedy schrijver die geleerd heeft om superhelden comics te schrijven. Helaas verkoopt comedy stukken minder dan superhelden.

Een serie die wel jarenlang doorging was Teen Titans. De serie die jij met George Perez maakte was een van de redenen dat DC herontdekt werd door een hoop mensen. Vertel eens iets over de eerste jaren van de Titans.
Zoals ik al eerder zei werk ik ontzettend fijn samen met George. Toen we met de Titans begonnen was ik ook nog eens de editor zodat we konden doen en laten wat we wilden. Niemand hield ons tegen. Ik had de Titans bedoeld als een goede comic met sterke figuren en vooral een serie met meer dan een standaard vrouwspersoon erin. Ik wilde meerdere sterke vrouwen in de serie hebben omdat geen enkele comic dat had op dat moment.

Je bent jarenlang de vaste schrijver van de Titans en de diverse spin off series geweest. Zijn dat soort dingen niet slecht voor de figuren?
Ten eerste hielden we heel goed rekening met het aantal comics op de markt. Figuren als Superman, Batman en Spider-Man hebben momenteel wel zes of zeven comics per maand. Wij zorgden ervoor dat er maximaal twee Titans comics per maand op de markt waren. Een fout die ik wel gemaakt heb is dat ik niet op tijd stopte. Na een jaar of tien had ik op moeten stappen als schrijver. Mijn verhalen waren niet meer zo goed als in het begin en ik had iemand anders een kans moeten geven. Ik hield echter zo veel van de figuren dat ik niet kon stoppen, en dat terwijl ik mijn verhalen zelf niet meer zo goed vond. Toen ik tenslotte genoeg moed had verzameld vroeg ik aan DC of ik kon stoppen met de Titans en Nightforce kon maken. DC vond dat prima, maar vroeg me om de serie definitief te beëindigen. Ik vroeg, en kreeg, de vrije hand om de laatste paar nummers te schrijven.

De volgende incarnatie van de Titans was die van Dan Jurgens en binnenkort komt de Devin Grayson serie uit. Heb je enig commentaar op een van beide versies?
Nee! De reden daarvoor is dat ik nooit iets van een serie lees nadat ik als schrijver gestopt ben. Ik ben er zeker van dat Dan, een uitstekende schrijver en tekenaar, erg goed was. En ik weet dat Devin de oorspronkelijke Titans terughaalt omdat ze de figuren van George en mij erg goed kent. Ik wens haar veel succes maar zal de comics niet lezen.

Als je je oude series niet leest wat, en wie, lees je dan wel tegenwoordig?
Ik lees heel weinig comics. Op dit moment lees ik Bone, Big Bang Comics en Thunderbolts. Ik zeg niets over tekenaars en schrijvers omdat je dan altijd mensen vergeet en dat wil ik niet. Mijn vrije tijd besteed ik liever aan mijn grote hobby, het ontwerpen van glas in lood voorwerpen.

O.K. Terug naar je eigen werk. Je zei een tijdje terug dat je schrijver en editor was. Kun je de verschillen daartussen aangeven.
Het basis verschil is het doel waarmee je een comic benaderd. Als editor staat het belang van de uitgeverij voorop, als schrijver denk je toch het meest aan jezelf. Ik heb altijd geprobeerd een tussenweg te vinden en goede verhalen te schrijven die de uitgeverij helpen.

Je bent een van de weinige schrijvers die ik ken die naar superhelden Mickey Mouse heeft geschreven. Hoe komt dat?
Ik ben een erg grote fan van Mickey en toen ik bij Disney werkte smeekte ik bijna om Mickey verhalen te mogen schrijven. Ik vond het een van de leukste dingen die ik ooit gedaan heb. Het is namelijk een goed avonturen verhaal schrijven met komische invloeden. Mickey is namelijk geen humoristisch figuur, maar een actie held met humor. Als je mij niet gelooft moet je maar naar de oorspronkelijke Mickey verhalen van Disney zelf kijken. De Disney op papier verschilt ontzettend van de Mickey in de film.

Je bent inderdaad een allround schrijver. Naast je comics heb je boeken, films en tv series geschreven. Kun je iets over de verschillen van de diverse media zeggen?
Als ik dat precies moet uitleggen zitten we hier over vier uur nog. Als je de basis punten neemt houdt dat in dat je een andere houding meeneemt naar elk medium. Voor tv heb je natuurlijk klinkende dialogen nodig, voor superhelden moet je flink overdrijven, je moet veel hyperbolen gebruiken, tekenfilms is meer intuïtief. Ikzelf prefereer een realistisch klinkend figuur, daarom zijn mijn horror en humor verhalen meestal mij beste verhalen.

Misschien niet je beste, maar wel een van je bekendste verhalen is een superhelden verhaal. Crisis on Infinite Earths. Wat waren daar de achtergronden van?
Crisis was iets dat ik bedacht en aan DC voorstelde. Ze vonden het een fantastisch idee. En alhoewel we erg weinig figuren lieten sterven is dat een van de zaken waar de serie bekend om raakte, waarschijnlijk omdat helden toen nog niet stierven. We lieten Supergirl sterven omdat in het nieuwe DC universum Superman de enige overlevende van Krypton was en er na enige tijd wel weer een nieuwe Supergirl zou opstaan. De Flash verdween naar de toekomst omdat DC dat wilde en niet omdat ik dat wilde. Ik heb daar mijn best op gedaan, maar het was niet mijn idee. Bovendien komt er in december een nieuw Crisis verhaal uit dat ik geschreven heb en door Paul Ryan is getekend. Ik vind het een erg goed verhaal met geweldige tekeningen en ik hoop dat iedereen het leest. Daarnaast komt er een hardcover herdruk uit van de oorspronkelijke serie met een nieuwe inkleuring en een fantastische George Perez/Alex Ross cover.

Een andere superhelden strip van je was de Vigilante. Was dit een soort reactie op de Punisher van Marvel?
De Vigilante was mijn kijk op hoe een echte vigilante eruitzag. De Punisher is een figuur dat met plezier de schurken afmaakt en mijn figuur was een blik op een man die de wet eerbiedigde en een vigilante werd. Hij leed meer onder zijn acties dan welke held dan ook. De serie was mijn poging om een nieuw thema uit te diepen. Ik vond het heerlijk om te schrijven maar het verkocht helaas niet goed. Er zat een duidelijke boodschap in de serie, niemand mag de wet in eigen hand nemen. Je kan niet tegelijkertijd de wet eerbiedigen en eigen rechter spelen. Deze negatieve boodschap zorgde er waarschijnlijk voor dat de jonge lezers, die van superhelden houden, de serie niet interessant vonden. Het is ook een van de redenen dat ik nooit Batman achtige figuren geschapen heb. De Titans bevochten superschurken. Deathstroke was een huurling. De Omega Men waren interplanetaire helden. Enzovoorts, enzovoorts. Dat is ook de reden dat ik Superman boven Batman prefereer, Superman is een held die de wet volgt, Batman overtreed de wet als hij denkt dat dat nodig is.

Wat vind jij van het einde van de Vigilante serie? (De hoofdpersoon, Adrian Chase, pleegt zelfmoord in het laatste deel).
Ik ben het ermee oneens, en meer zeg ik er niet over.

Je hebt je eigen bedrijf opgericht. Wolfmill entertainment. Wat wil je hiermee bereiken?
Het bedrijf is opgericht om Pocket Dragon Adventures uit te geven. De serie die mijn zakenpartner en ik gecreëerd hebben en die in september wereldwijd in première ging. Daarnaast hebben we ook de rechten verkregen om een animatie serie van Elfquest te maken. We willen alleen maar projecten beginnen die we leuk vinden en niet iets doen alleen maar omdat het geld oplevert. Als we met iemand werken proberen we de originele visie overeind te laten. Als iets succesvol is in het ene medium dan hoeven we het alleen maar naar een ander medium te vertalen om ook daar succesvol te zijn. Kortom als het werkt moet je er niet aan komen.

Marv, hartstikke bedankt voor je tijd. Als laatste zouden we graag willen weten wat we in de toekomst van je kunnen verwachten?
Hopelijk komt er meer animatie werk, misschien wat werk voor een actie serie en, als de editors geïnteresseerd zijn, meer comics. Ik vind comics schrijven fantastisch, maar ik vraag me soms af of de editors mijn werk te ouderwets vinden. Ik ben niet meer ge:ïnteresseerd in continuiteit en cross overs. Ik wil goede comics maken die geen enkele relatie hebben met andere comics.
En jullie ook bedankt om mijn blik op de comic wereld bekend te maken aan de Nederlandse lezers.

Korte bibliografie van Marv Wolfman