Door Dennis Janssen
Eigenlijk ben ik helemaal niet zo dol op al die jaarlijstjes die aan het eind van ieder jaar weer verschijnen. Vaak is het overzicht na overzicht van informatie waar je toch nooit iets mee doet. Maar ja, dit jaar is het toch wel een beetje bijzonder. Het Millennium nadert en of je nou wil of niet, daar word je overal mee geconfronteerd. Hoewel ik er niet zo bang voor ben dat alle computers uit de lucht gaan (ik heb zelf bijna drie jaar op een Millennium project gewerkt en heb gezien hoe grondig bepaalde banken te werk zijn gegaan), is het een goed moment om eens terug te kijken. De ‘Nuff Said is wat dat betreft het juiste medium om eens te reflecteren op mijn comic verleden.
Nu zou ik ervoor kunnen kiezen om kort wat te vertellen over de vele comics die mij zoveel plezier hebben verschaft de afgelopen 25 jaar. Dat ik helemaal opging in the Kree/ Skrull War met de Avengers in hun mini ruimteschepen, dat ik meespeurde met Captain America toen hij op zoek was naar "the scourge of the underworld", dat ik ontroerd was toen Bullseye Elektra aan haar eigen degen reeg, dat ik hard heb moeten lachen om het feit dat Walt Simonson Thor in een kikker veranderde en hem ook als kikker nog aardige avonturen liet beleven en dat ik mee zat te juichen toen John Constantine de duivel met zijn eigen spelletje versloeg. Ook zal ik niet vertellen hoeveel ik heb zitten genieten van die geweldige mini-series die uit zijn gekomen, zoals Return of the Dark Knight, Watchmen, Camelot 3000, Golden Age, maar ook Solomon Kane, Sisterhood of Steel en Swords of the Swashbucklers. En ik zal jullie ook besparen hoe verbaasd en verongelijkt ik heb aangekeken tegen diverse ontwikkelingen in de comic branch, zoals het "investeren in in plaats van verzamelen" van comics, het abrupte ontslag van Jim Shooter bij Valiant dat hij zojuist groot had gemaakt, het oprichten van Image en het verkopen van de integriteit van de oprichters ervan (bleek het toch alleen maar om het geld te gaan), de opkomst en ondergang van het Ultraverse, het Valiant Universe, het Defiant Universe en Comics Greatest Worlds, de opkomst van de bad girls met zo groot mogelijke borsten, zo weinig mogelijk kleding en geen inhoud en de ineenstorten van de comic markt als onderdeel van de gehele vermaak industrie (jongeren kopen nu liever een Nintendo spel dan dat ze gemiddeld vijf gulden uitgeven voor een comic). Dat wil ik jullie allemaal onthouden (zo, heb ik het lekker toch gezegd).
Waar ik met jullie wil delen is de comic serie die mij als geheel het meest bij zal blijven. Het betreft hier de avonturen van een barbaar uit een lang vervlogen verleden. Een man, die in een wereld vol magie en schone deernen zich staande wist te houden met een ijzeren wilskracht en een sterke rechterarm gevuld met staal. Ik heb het dan natuurlijk over CONAN.
Ik moet eerlijk zijn, Conan was niet de comic die ik vanaf mijn eerste comic dagen in mijn wekelijkse (toen nog maandelijkse) pakketje terug vond. Dat waren meer de "normale" helden zoals FF, Avengers, Captain America, Batman en Justice League. Maar naast mijn comic liefde ontdekte ik ook dat ik een warm gevoel kreeg van het lezen van fantasy boeken. Eén van de schrijvers die ik het meest kon waarderen was Robert E. Howard. De link tussen de figuren uit zijn verhalen en de bestellijsten van Marvel was snel gelegd en binnen enkele dagen had ik mijn eerste Conan comic al in handen!
Wat maakt Conan voor mij nu zo een goede serie. Dat is een combinatie van factoren. Allereerst natuurlijk het figuur Conan. Wat hem zo interessant maakt is dat hij een eigen erecode heeft en die leidt hem door zijn leven. In een wereld vol politiek en achterbaksheid (of is dat twee keer hetzelfde?) houdt hij vast aan zijn principes. Je kunt het met die principes eens zijn of niet, maar het dwingt in ieder geval respect af. Als Conan je als een vriend beschouwt gaat hij door het vagevuur om je te helpen. Als hij geen hoge dunk van iemand heeft dan zal hij dat ook heel duidelijk laten blijken. Conan is daardoor een vast baken in een aldoor veranderende wereld. Dat is een tweede aspect dat de serie interessant maakt. De wereld waarin de avonturen van Conan zich afspelen is voor ons lezers onbekend, maar door de verhalen van Conan te volgen komen we er steeds meer over te weten, inclusief de bijbehorende geschiedenis en beschaving. We leren over de noordelijke gebieden waar de barbaren uit Cimmeria (het geboorteland van Conan) strijden tegen de Aesir (een viking achtige stam). We maken ook kennis met de zuidelijke gebieden waar de God van de Dood, Set, de scepter zwaait via zijn hoofd priester, Toth Amon. Een derde aspect zijn de bijfiguren in de serie. Deze zijn soms nog wel interessanter dan Conan zelf. Figuren als Red Sonja, Belit the she-pirate, Yag Kosha en Toth Amon (Conan’s aartsvijand) hebben allemaal invloed gehad op de geschiedenis van de "Hyperborean Age" zoals deze in de comics ontwikkeld is.
Speciale aandacht verdienen de makers van de Conan comics. Natuurlijk hadden zij met de verhalen van Robert Howard een goed kader voor handen toen zij begonnen met het maken van Conan verhalen, maar hun invloed is ontegenzeggelijk aanwezig. Als schrijver kan ik er eigenlijk maar één noemen. Roy Thomas is de Conan schrijver aller tijden. Als enige is het hem gelukt om Conan over een lange periode interessante verhalen te laten beleven (meer dan 200 delen lang = 17 jaar!). Thomas verstaat de kust om zowel goede "adaptions" (comic interpretaties van Howard verhalen) te schrijven, als ook interessante uitbreidingen op de legende te maken. Hierbij valt met name ook te denken aan de serie King Conan (later Conan the King, mooie nieuwe titel), waarin de verhalen van Conan worden vertelt, nadat hij koning van Aquilonia is geworden. Dit was onontwikkeld gebied, aangezien Howard hier niet veel over geschreven heeft. Zo verzon Thomas Conn, Conan’s zoon, wiens avonturen ook hierin beschreven worden. King Conan is geen "high-adventure" serie zoals Conan the Barbarian wel was. Hoogtepunten in deze serie zijn met name de intriges aan het hof en een beschrijving van een oorlog die over meer da twee jaar verspreidt werd. King Conan, zeker een aanrader voor de liefhebber.
Bij de tekenaars strijden twee mensen om de eer. Het gaat hier om Barry Windsor Smith en John Buscema. Mijn voorkeur gaat uit naar Buscema. Dit heeft ook te maken met hoe lang hij Conan getekend heeft (bijna 15 jaar). Buscema weet Conan de juiste woeste gestalte te geven en zijn afbeelding van Conan is ook wat ik van de wilde barbaar verwachte. De tekeningen van Barry Smith zijn echter zeker niet minder mooi, en zijn zelfs artistieker verantwoord. Beide heren hebben juweeltjes gemaakt, zowel in de Conan the Barbarian serie, als ook in Savage Tales en Savage Sword of Conan, de magazines die aan Conan opgedragen waren.
De eerlijkheid gebied mij te zeggen dat ik de laatste jaren van dit Millennium toch wel teleurgesteld ben in de publicaties omtrent Conan. Conan the Barbarian stopte bij nummer 275 (in de tijd dat Marvel een grote schoonmaak aan het houden was) en de laatste drie jaargangen waren nou niet om over naar huis te schrijven. Ook de kwaliteit van Savage Sword viel erg tegen tijdens de laatste stuiptrekkingen van dit magazine, dat met nummer 235 ten einde kwam. Ook het vervolg, Conan the Savage, kan dit niet herstellen.
Hetzelfde geldt voor de vele vervolg series die uitkwamen. Vaak mini-series die de essentie van Conan vergaten. De laatst uitgebrachte mini serie Conan: Death covered in gold bracht een klein beetje van de oude magie weer terug. Niet verwonderlijk, Thomas en Buscema hadden deze weer eens gemaakt.
Nee, wat dat betreft zal ik altijd de Conan verhalen wel blijven verzamelen, maar het meeste Conan plezier haal ik toch uit die oude comics. Daarom mijn laatste aanbeveling van het Millennium: haal je spaarpot leeg en ga naar je plaatselijke comicshop en doe je tegoed aan Conan comics. De eerste delen zijn wellicht duur (maar zeker de moeite waard), maar de volgende "runs" zijn kwalitatief zeer hoog en erg goed te betalen:
Conan the Barbarian 25 – 180
King Conan 1 – 55
Savage Sword 25 – 150.
Heel veel plezier in het nieuwe Millennium. Om met Conan the spreken: "By Crom, let’s party!!".